Op zaterdag 9 en zondag 10 september is het weer VriendenLoterij Open Monumentendag, het grootste gratis culturele evenement van Nederland. Duizenden monumenten openen dat weekend hun deuren voor het grote publiek en laten zien hoe rijk Nederland is op het gebied van cultureel erfgoed. Waar moet je beginnen? We delen enkele tips.
Er openen in Nederland jaarlijks ruim 5.000 monumenten gratis hun deuren voor publiek. Het thema is dit jaar ‘Levend Erfgoed’. Dat staat voor de culturele gebruiken, tradities en ambachtelijke vaardigheden die mensen van huis uit hebben meegekregen en die zij op hun beurt weer doorgeven aan de volgende generatie. Deze vorm van erfgoed krijgt deze 37ste editie van Open Monumentendag extra aandacht in en rondom de opengestelde monumenten. Hieronder enkele tips.Aanraders per provincie:
Drenthe
Frederiksoord: voormalige koloniale timmerfabriek
In de oudste Kolonie van Weldadigheid vinden we, in de voormalige timmerfabriek de Bijenhoff, een prachtig natuurpark met een uniek doolhof (publicatie in de National Geographic). Kom dwalen in de natuur. Loop met de kinderen het Natuurpad en ontdek hoe belangrijk de bij voor ons ecosysteem is. Wist je dat bijenhouden ook onder immaterieel erfgoed valt? De imker vertelt je er alles over.
► Meer informatie en actuele bezoektijden
Flevoland
Almere: Het Bivakhuis
Sinds kort heeft het Bivakhuis de monumentenstatus gekregen. Om dit te vieren wordt Het Bivak officieel als monument onthuld door de wethouder en kun je op het terras genieten van koffie en appeltaart. Verder hoor je hier verhalen en gedichten, treed er een Shantykoor op en in de middag haal je er heerlijke poffertjes bij een poffertjeskraam. Vanaf 17.00 uur is er livemuziek uit jaren ’70 bij het terras.
► Meer informatie en actuele bezoektijden
Friesland
Lemmer: het Ir. D.F. Woudagemaal
Het Woudagemaal is het grootste en enige nog functionerende stoomgemaal ter wereld. Dit jaar wordt een bijzondere mijlpaal gevierd: het Woudagemaal is 25 jaar UNESCO Werelderfgoed. Voor meer voorpret kan je alvast de podcast luisteren die Vincent Bijlo en Hein van Beek opnamen op deze bijzondere plek.
► Meer informatie en actuele bezoektijden
Gelderland
Velp: Kasteel Biljoen
Op zaterdag 9 september opent kasteel Biljoen haar deuren. De stallen in het koetshuis en een gedeelte van het kasteel zijn gratis te bezichtigen (reservering noodzakelijk). Vanuit de gangen en de hal kunnen de kamers worden bekeken. Op zondag 10 september is het kasteel zelf niet open, maar wordt er ter ere van ‘Rheden 750 jaar’ een groot dorpsfeest gehouden met ringsteken, vogelschieten, zweefmolen, een poffertjeskraam en live muziek op het terrein rond Kasteel Biljoen. Ook in Kasteel Biljoen is een aflevering van de Open Monumentendag podcast opgenomen.
► Meer informatie en actuele bezoektijden
Groningen
Groningen: verhalenvertellers van “Kom op Verhoal”
In Groningen brengen de verhalenvertellers van “Kom op Verhoal” Groninger volksverhalen tot leven. In streektaal vertellen ze over o.a. heksen en helden. De verhalen hebben betrekking op het pand of de directe omgeving. Je treft de verhalenvertellers o.a. in het Pepergasthuis, Huis de Beurs en Corps de Garde.
► Meer informatie en actuele bezoektijden
Limburg
Maastricht: Fort Sint Pieter
Fort Sint Pieter (1701) steekt trots boven Maastricht uit. In het fort wordt een veelzijdig Open Monumentendag programma aangeboden met o.a. exercities van de stadsschutterij, rondleidingen en demonstraties handboogschieten.
► Meer informatie en actuele bezoektijden
Noord-Brabant
Breda: Living Statues Festival
Op zondag 10 september vindt de eerste editie van het nieuwste festival van Breda plaatst: het Living Statues Festival. De bekende Bredase verhalen, vaak refererend aan iconische monumenten zoals de Grote Kerk of het Kasteel van Breda, worden op kunstzinnige manier kracht bijgezet door deze levende standbeelden.
► Meer informatie en actuele bezoektijden
Noord-Holland
Amsterdam: Paradiso
Dit jaar is het 55 jaar geleden dat in het voormalige verenigingsgebouw van de Vrije Gemeente het ‘Cosmisch Ontspanningscentrum Paradiso’ werd geopend. De wereldberoemde poptempel stelt nu voor één keer ruimtes open waar het publiek gewoonlijk niet kan komen. Medewerkers nemen je mee op een tour door het pand en delen verhalen en anekdotes over het gebouw, de geschiedenis en de artiesten.
► Meer informatie en actuele bezoektijden
Overijssel
Zwolle: Academiehuis Grote Kerk
Hanzestad Zwolle is vrijdagavond 8 september hét decor van de landelijke opening van Open Monumentendag. Ook het Academiehuis speelt hierin een rol, als onderdeel van de Monumententour. Dit is een prikkelende en verrassende avondwandeling langs verschillende podia waar je kunt genieten van diverse theatrale optredens. Verder doet het Academiehuis zaterdag mee aan Open Monumentendag. De prachtige kerk heeft ook een plekje veroverd in de Open Monumentendag podcast.
► Meer informatie en actuele bezoektijden
Utrecht
Leersum: Landgoed Zuylestein
Landgoed Zuylestein kent een historie van ruim 600 jaar. Neem tijdens Open Monumentendag deel aan het mini-symposium over ingrediënten, bereiding en vormgeving van de prachtige gerechten in de 17de eeuw, loop mee met imker Henk Kok of leer hoe je een plukboeket samenstelt uit de tuin van het landgoed.
► Meer informatie en bezoektijden
Zeeland
Burgh-Haamstede: Slot Haamstede
Normaal is Slot Haamstede gesloten voor publiek. Speciaal voor Open Monumentendag kun je het landgoed gratis ontdekken. De bewonende familie van het slot is 9 september gastheer en laat je een groot deel van het 13e-eeuwse kasteel zien. Ongetwijfeld hoor je spannende verhalen, want het kasteel heeft een rijke geschiedenis.
► Meer informatie en actuele bezoektijden
Zuid-Holland
Het Binnenhof tijdens restauratie open
Het Binnenhof wordt gerenoveerd en is gesloten voor publiek. Op zaterdag 9 november gaat het Binnenhof deels open. Bekijk de Ridderzaal, ontdek de opgravingen op het Binnenhof en treed toe tot de plenaire zaal van de Eerste Kamer. Vanwege de verwachte belangstelling en veiligheidseisen moeten vooraf tickets worden gereserveerd.
► Meer informatie en actuele bezoektijden
Meer tips
Benieuwd naar meer tips?
Bovenstaande is slechts een selectie van het grote aanbod van monumenten en activiteiten tijdens Open Monumentendag. Bekijk álle opengestelde monumenten en activiteiten in Nederland.
Landelijke opening
Hanzestad Zwolle stelt haar monumentale binnenstad ter beschikking voor de landelijke opening van Open Monumentendag. Hier wordt op vrijdagavond 8 september het officiële startsein gegeven voor een weekend lang cultuur snuiven. Prof. Mr. Pieter van Vollenhoven zal bij een deel van de opening aanwezig zijn.
OMDfotowedstrijd
Dit jaar wordt samen met de grootste erfgoedorganisaties van Nederland de OMDfotowedstrijd gelanceerd. Iedereen die passie heeft voor fotografie wordt uitgedaagd om tijdens Open Monumentendag iconische foto’s van monumenten te schieten. Topfotograaf en juryvoorzitter William Rutten (bekend van o.a. RTL “Het Perfecte Plaatje”) zal, samen met een afvaardiging van de erfgoedorganisaties, een deskundig oordeel vellen over de ingezonden foto’s. De hoofdprijs is een prachtige Sony compactcamera t.w.v. 1699,- euro. Daarnaast wordt de winnende foto gebruikt in diverse uitingen van de organiserende partners met naamsvermelding van de fotograaf.
► Over Nederland Monumentenland
Open Monumentendag is een initiatief van stichting Nederland Monumentenland. Deze stichting organiseert ontmoetingen tussen monumenteigenaren, erfgoedprofessionals, publiek én monumenten. Op deze manier creëren we cultureel bewustzijn en wordt het draagvlak voor het behoud van monumenten vergroot. De stichting wordt gesteund door de VriendenLoterij, Energie voor Elkaar, het Fonds voor Cultuurparticipatie en het Restauratiefonds. Nederland Monumentenland organiseert verder de Open Monumenten Klassendag, het Nationaal Monumentencongres en de Erfgoedvrijwilligersprijs.
Fotobijschrift: Het Binnenhof © stichting Nederland Monumentenland.